Καλλιέργεια Λούπινου | Καλλιεργητικές Τεχνικές | αγροσύμβουλος

(11 votes, average: 5.00 out of 5)

Τα λούπινα καλλιεργούνται για την παραγωγή των σπερμάτων τους και σπανιότερα χρησιμοποιούνται ως φυτό χλωρής λίπανσης.

kalliergeia---loupinou_agrosimvoulos — Καλλιέργεια Λούπινου| Αγροσύμβουλος

Χαρακτηριστικά

Τα καλλιεργούμενα είδη είναι φυτά ποώδη, ετήσια, με όρθια ανάπτυξη, ύψους 20-50 εκατοστά. Τα στελέχη είναι τραχειά και παχιά. Τα λούπινα δεν πλαγιάζουν και δεν αδελφώνουν. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των λούπινων είναι τα σύνθετα παλαμοειδή φύλλα τους. Στο λευκό λούπινο ο λοβός είναι τριχωτός, με 2-4 μεγάλα σπέρματα που έχουν χρώμα άσπρο και σχήμα τετράγωνο με στρογγυλεμένες γωνίες. Στο κυανό λούπινο ο λοβός είναι, επίσης, τριχωτός με 4-6 σπέρματα που έχουν χρώμα καστανόλευκο και σχήμα στρογγυλό, ελαφρά νεφροειδές και μέγεθος πολύ μικρότερο από τα σπέρματα του λευκού. Ο λοβός του κίτρινου λούπινου είναι τριχωτός, ξανθωπός, με 4-6 σπέρματα, που είναι μικρά και ελαφρά πλατυσμένα. Το βασικό τους χρώμα είναι κιτρινωπό, λευκό, διάστικτο με μαύρα σημάδια.

Εδαφοκλιματικές Απαιτήσεις

Τα λούπινα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο ασβέστιο του εδάφους και για την ομαλή ανάπτυξή τους απαιτούν ελαφρά όξινο έδαφος, με το άριστο pH να κυμαίνεται μεταξύ 5 και 6. Σε εδάφη πλούσια σε ασβέστιο τα λούπινα φυτρώνουν και αναπτύσσονται κανονικά μέχρι την εμφάνιση του τρίτου φύλλου, στη συνέχεια όμως τα φυτά γίνονται χλωρωτικά και η ανάπτυξή τους σταματά. Από τα τρία καλλιεργούμενα είδη το πιο ασβεστόφοβο είναι το κίτρινο και το λιγότερο ασβεστόφοβο το λευκό.
Εν τούτοις, τα λούπινα δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικά στη γονιμότητα του εδάφους και μπορούν να δώσουν ικανοποιητική παραγωγή σε φτωχά, αμμώδη εδάφη, όπου άλλα ψυχανθή αποτυγχάνουν ή δίνουν μικρή παραγωγή. Τα κίτρινα λούπινα π.χ. αναπτύσσονται ικανοποιητικά σε αμμώδη εδάφη, δίνουν όμως τις μεγαλύτερες αποδόσεις σε αμμοπηλώδη. Από την άλλη μεριά, τα κυανά λούπινα έχουν τη μεγαλύτερη ευαισθησία στην έλλειψη υγρασίας, δεν αναπτύσσονται καλά σε αμμώδη εδάφη, προσαρμόζονται, όμως, καλύτερα από τα τρία είδη σε εδάφη βαριά.

Στις χαμηλές θερμοκρασίες το πιο ανθεκτικό από τα τρία είναι το κυανό λούπινο, ενώ το πιο ευαίσθητο είναι το λευκό. Ενδιάμεσης ανθεκτικότητας είναι το κίτρινο, που καλλιεργείται στην κεντρική Ευρώπη.

Καλλιεργητικές Τεχνικές

Στις αμειψισπορές το λούπινο αποτελεί καλό προηγούμενο, γιατί εκτός του ότι είναι αζωτολόγο αναστέλλει και την ανάπτυξη των ζιζανίων, αφού τα ζιζάνια αναπτύσσονται κάτω από τη σκιά των αναπτυγμένων λούπινων.
Σημαντικό πλεονέκτημα των λούπινων αποτελεί το γεγονός ότι δεν έχουν ιδιαίτερες απαιτήσεις στην προετοιμασία του εδάφους. Τα λευκά λούπινα μπορούν να σπαρθούν και σε χέρσα εφάφη.
Από πλευράς ανόργανων θρεπτικών στοιχείων, τα λούπινα έχουν ανάγκη φωσφόρου και καλίου, εφόσον καλλιεργούνται σε εδάφη άγονα, αμμώδη, φτωχά. Σε περιοχές που τα λούπινα καλλιεργούνται για πρώτη φορά πρέπει να γίνεται εμβολιασμός με τους κατάλληλους τύπους αζωτοβακτηρίων ή το έδαφος να «μολύνεται» με έδαφος από περιοχή όπου καλλιεργείται το λούπινο.
Η σπορά του λούπινου γίνεται το φθινόπωρο σε περιοχές πεδινές και θερμές, ενώ σε περιοχές ορεινές και ψυχρές στις αρχές της άνοιξης. Η σπορά γίνεται, συνήθως, με το χέρι, στα πεταχτά, προτιμότερη όμως είναι η γραμμική σπορά. Σε καλλιέργειες που προορίζονται για χλωρή λίπανση οι γραμμές απέχουν 25-30 εκατοστά η μια από την άλλη, ενώ σε καλλιέργειες καρποδοτικές οι γραμμές απέχουν 40-50 εκατοστά.
Οι απαιτούμενες ποσότητες σπόρου ανά στρέμμα ανέρχονται σε 8 κιλά για τις γραμμικές καλλιέργειες, στα 14 κιλά για σπορά στα πεταχτά και στα 20 κιλά για χλωρή λίπανση.

Ωρίμανση και συγκομιδή

Η ωρίμανση των λούπινων είναι κατά κάποιο τρόπο ανομοιόμορφη. Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται έγκαιρα γιατί οι λοβοί ανοίγουν και πέφτουν στο έδαφος («τινάζουν»). Η συγκομιδή πρέπει να γίνεται τις πρωινές ώρες, όταν τα φυτά έχουν αρκετή δροσιά, για να περιορίζονται οι απώλειες. Η συγκομιδή γίνεται με το χέρι ή με θεριζαλωνιστικές μηχανές, αφού η όρθια ανάπτυξη των φυτών διευκολύνει τη μηχανική συγκομιδή.
Από πλευράς σύνθεσης τα ξηρά λούπινα περιέχουν 40% πρωτεΐνες, 13% λιπαρές ουσίες, 9% ινώδεις ουσίες, 26% ελεύθερες αζώτου εκχυλισματικές ουσίες, 3% τέφρα και 9% υγρασία.

Χρήσεις και Ιδιότητες

Τα λούπινα καλλιεργούνται για την παραγωγή των σπερμάτων τους και σπανιότερα χρησιμοποιούνται ως φυτά χλωρής λίπανσης. Τα σπέρματα είναι πλούσια σε λευκωματώδεις ουσίες, που ανάλογα με το είδος κυμαίνονται από 30-50%. Τα πιο πλούσια σπέρματα είναι του κίτρινου λούπινου και τα πιο φτωχά του κυανού.
Για να χορηγηθούν τα λούπινα στα ζώα πρέπει προηγουμένως να απαλλαγούν τα σπέρματά τους από τις αλκαλοειδείς ουσίες που περιέχουν. Παλαιότερα τα σπέρματα των λούπινων χρησιμοποιούνταν μαζί με σιτάρι ή κριθάρι για την παρασκευή ψωμιού.
Τα γλυκά λούπινα χρησιμοποιούνται και για τη διατροφή του ανθρώπου είτε βρασμένα (ως όσπριο) είτε χλωρά. Χλωρά λούπινα, όπως τα κουκιά, χρησιμοποιούνται σε πολλές περιοχές της χώρας (π.χ. Κρήτη) ως νηστίσιμος μεζές, κατά τη διάρκεια των νηστειών πριν το Πάσχα.
Η αποπίκρανση των λούπινων είναι απαραίτητη για να απαλλαγούν τα σπέρματα από τις αλκαλοειδείς ουσίες που τα κάνουν πικρά και είναι τοξικές.