Το κριθάρι (Hordeum vulgare) είναι από τα πρώτα δημητριακά που καλλιέργησε ο άνθρωπος, με καταγωγή από τη Μέση Ανατολή και χρονολογία το 8.500 π.Χ. Το χρησιμοποιούμε ως ζωοτροφή, στη ζυθοποιία, στην ανθρώπινη διατροφή και αποτελεί, επίσης, σημαντική ενεργειακή καλλιέργεια.
Μορφολογικά χαρακτηριστικά
Τα στελέχη του κριθαριού είναι κυλινδρικά, κοίλα, πλήρη μόνο στα γόνατα, με 5-8 μεσογονάτια. Το μήκος των μεσογονατίων αυξάνει από τη βάση προς την κορυφή. Το τελικό ύψος κυμαίνεται από 120-150cm. Το μεσογονάτιο κάτω από το στάχυ μπορεί να είναι ευθυτενές ή να κάμπτεται ανάλογα με την ποικιλία.
Οι κολεοί είναι συνήθως λείοι και σε εξαιρέσεις τριχωτοί. Η γλωσσίδα είναι μικρή και τα ωτία μεγαλύτερα από του σιταριού και της σίκαλης και αγκαλιάζουν τελείως το βλαστό. Συνήθως τα δίστοιχα κριθάρια έχουν στενότερα φύλλα από τα εξάστοιχα.
Ο στάχυς του κριθαριού έχει σε κάθε κόμβο της ράχης τρία σταχύδια, καθένα από τα οποία φέρει ένα άνθος. Κάθε σταχύδιο περιέχει ένα άνθος και συγκρατείται από ένα ζεύγος επιπέδων λεπύρων που καταλήγουν σε οξύ άκρο.
Το άνθος είναι συνήθως επιφυές. Τα κύρια μέρη του άνθους είναι οι τρεις στήμονες και ο ύπερος με την ωοθήκη που περιέχει μια σπερματική βλάστηση και καταλήγει σε δισχιδές στίγμα.
Το ριζικό σύστημα είναι ινώδες, διακλαδισμένο, με 5-7 δευτερογενείς εμβρυακές ρίζες. Φτάνει σε βάθος 1.8-2.1m. Συνήθως οι βαθύτερες ρίζες είναι εμβρυακής προέλευσης ενώ οι δευτερογενείς βρίσκονται στα επιφανειακά στρώματα.
Εδαφοκλιματικές απαιτήσεις
Έδαφος
Το κριθάρι προτιμά κυρίως πηλώδη και αργιλοπηλώδη, καλά στραγγιζόμενα εδάφη. Επίσης, ιδανικά είναι τα ουδέτερα ή ελαφρώς όξινα, με pH από 6-7,5. Η αλατότητα των εδαφών δεν επηρεάζει την ανάπτυξη του φυτού.
Κλίμα
Το κριθάρι βλαστάνει σε θερμοκρασίες από 3-5°C, με άριστη θερμοκρασία 28-30°C. Είναι φυτό περισσότερο ανθεκτικό και παραγωγικό σε ξηροθερμικές συνθήκες. Οι ελάχιστες απαιτήσεις σε ύψος βροχής είναι 200-250 mm.
Παρόλα αυτά υπερβολική ξηρασία κατά την ωρίμανση του σπόρου δημιουργεί, ατελώς ώριμους σπόρους με υψηλή περιεκτικότητα σε άζωτο, με αποτέλεσμα τη χαμηλή ποιότητά του στη βυνοποίηση.
Καλλιεργητικές τεχνικές
Σπορά
Η περιόδος που σπέρνουμε το κριθάρι είναι το φθινόπωρο και σπανιότερα την άνοιξη. Το έδαφος θα πρέπει να είναι σβωλώδες και όχι κονιορτοποιημένο για την καλύτερη προστασία των νεαρών φυταρίων από τις αντίξοες συνθήκες. Η φθινοπωρινή σπορά καλό είναι να γίνεται 10 με 15 ημέρες πριν του σιταριού, καθώς το κριθάρι έχει μειωμένη ανθεκτικότητα στο ψύχος. Η εαρινή πρέπει να πραγματοποιείται τέλη Φεβρουαρίου με αρχές Μαρτίου καθώς το κριθάρι δεν αντέχει ούτε την πολλή ζέστη. Εφαρμόζεται γραμμική σπορά με σπαρτικές μικρών σιτηρών με ιδανικό μέσο βάθος σποράς τα 5 εκατοστά.
Άρδευση
Το κριθάρι καλλιεργείται κυρίως ως ξηρικό, αν και ανταποκρίνεται θετικά στην άρδευση. Σε περιοχές με υψηλές βροχοπτώσεις δεν χρειάζεται να γίνει άρδευση, παρά μόνο κατά τις ξηρές χρονιές.
Λίπανση
Το κριθάρι απαιτεί ισχυρή αζωτούχα λίπανση και κατά δεύτερο λόγο φωσφορική. Στα ελληνικά εδάφη οι ανάγκες των σιτηρών για προσθήκη καλίου είναι περιορισµένες. Στη βασική λίπανση προστίθενται ο φωσφόρος, το κάλιο και µέχρι 5 κιλά αζώτου. Το υπόλοιπο άζωτο προστίθεται ως επιφανειακή λίπανση σε δύο δόσεις.
Ζιζανιοκτονία
Το κριθάρι δεν αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα με τα ζιζάνια καθώς έχει αρκετά γρήγορη ανάπτυξη. Σε περίπτωση έντονης προσβολής, ωστόσο, μπορούμε να καταφύγουμε σε χημικά μέσα με τη συμβουλή ενός ειδικού πρώτα.
Συγκομιδή
Το κριθάρι συγκομίζεται στο στάδιο του κηρώδους καρπού, ενώ αυτό που προορίζεται για βιομάζα στο στάδιο του γαλακτώδους καρπού. Ξηραίνεται κατά λωρίδες στον αγρό. Για τη συγκομιδή χρησιμοποιείται θεραλωνιστική μηχανή. Ιδανική υγρασία υπολογίζεται στο 13 με 14 %, οπωσδήποτε κάτω από το 20%.
Εχθροί και ασθένειες
Εχθροί
Οι κύριοι εχθροί που προσβάλλουν το κριθάρι είναι οι εξής:
- Αγρότιδα
- Σιδηροσκώληκας
- Αφίδες
- Βρωμούσες
- Κυκιδόμυγα
- Ακρίδες
- Θρίπας
Ασθένειες
Οι κυριότερες ασθένειες που προσβάλλουν την καλλιέργεια είναι οι εξής:
- Σεπτορίωση
- Σκωρίαση
- Ωίδιο
- Ελμινθιοσπόριο
- Ρυγχοσπόριο
- Γυμνοί ή Καλυμμένοι άνθρακες
Θέλεις μάθεις περισσότερα για την καλλιέργεια;Επικοινωνήστε μαζί μας ή συμπληρώστε την αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.
Θέλεις μάθεις περισσότερα για την καλλιέργεια;Επικοινωνήστε μαζί μας ή συμπληρώστε την αίτηση εκδήλωσης ενδιαφέροντος.